سنباده ، انواع و مواد تشکیل دهنده ی آن

این مقاله در رابطه با سنباده (جهت ساب دادن) و انواع و اشکال آن می باشد.

در ابتدا به تعریف سنباده می پردازیم.

به صورت ساده می توان سنباده را یک وسیله ی زبر و خشن برای پرداخت، نرم سازی یا تراشیدن سطح خاص در نظر گرفت. بعضی از سنباده ها آن قدر زبر و سخت هستند، که قادرند بسیاری از مواد را بتراشند. واضح ترین مشخصه های یک سنباده،  میزان سختی و براقی آن است. به طور مثال الماس یک سنباده طبیعی است. الماس به عنوان سخت ترین و مقاوم ترین ماده جهان شناخته می شود.

حال به توضیح انواع سنباده می پردازیم:

• طبیعی
• مصنوعی

سنباده های طبیعی از معادن یا سنگ های پوسته ی زمین استخراج می شوند.

الماس، گارنت، کرندوم و کوارتز از این نمونه ها هستند.

سنباده های مصنوعی هم در انواع مختلفی ساخته می شوند. آن ها سختی های بالایی نیز دارند.

کاربراندوم، آلومینیوم اکسید و سنباده ی شیشه، از این مدل ها هستند.

اشکال سنباده ها

در هر 2 شکل پودری و بلوکی ساخته می شوند. نوع بلوکی آن ها به صورت دانه های ساییده در شکل های مناسب در می آیند. این سنباده ها به عنوان سنگ تراش، میل تراش و فرزهای برش استفاده می شوند. در نوع پودری مواد خرد می شوند و به اندازه ها و دانه های مختلف تبدیل می شوند. این پودر پس از چسباندن روی نمد، کاغذ یا پارچه به حالت سنباده ی قابل مصرف تبدیل می شوند. در بعضی صنایع هم، همان پودر سنباده به صورت مستقیم استفاده می شود. مانند سفید تراش و …

کاربردهای سنباده

از سنباده در طیف وسیعی از مصارف مهندسی استفاده می شود. سنباده ها برای پولیش کاری، ساییدن و نهایی کردن سطح های مختلف از قبیل فلزات، چرم، چوب و سنگ و … استفاده می شود. برخی از ساینده ها در ابزارهای برش، تراش و سوراخ کاری نیز استفاده می شوند. از نمونه های آن، سنگ الماس و کاربراندوم ( همان ترکیب سیلیکون و کربن است. کاربراندوم به صورت طبیعی وجود دارد، هم به صورت مصنوعی تولید می شود).

ساینده های مهم

بیشتر ساییده های طبیعی به جز الماس در کارهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. در زیر به توضیح تعدادی از آن ها (مصنوعی و طبیعی) می پردازیم.

الف) الماس:

این ماده طبیعی ترین و خالص ترین کربن است. سختی آن در بالاترین حد ممکن یعنی (H = 10)  است.

الماس به ذات خود بی رنگ است. همچنین نسبت به سایر ساینده های طبیعی طول عمر و استقامت بالاتری دارد. از طرفی تنها با ضربه آسیب پذیر است. از الماس در هسته ی مته های سنگ، فرزهای برش سنگ و فلز و … استفاده می شود.

کشورهای الماس خیز شامل بلژیک، آفریقای جنوبی، آنگولا، سیرالئون، برزیل، ونزوئلا و … می باشند.

ب) کاربراندوم:

این ماده در دسته ی ساینده های صنعتی یا مصنوعی قرار می گیرد. بعد از الماس، سخت ترین ماده است. در اصل این ماده ترکیب سیلیکون و کارباید است ، که با ماسه ی خلوص بالا، کک و خاک اره تولید می شود.

برای اولین بار در سال 1890، این ماده به منظور ساخت الماس مصنوعی تولید شد. در حال حاضر این ماده با استفاده از یک جریان بسیار زیاد در دمای 2482 درجه سانتی گراد تولید می شود. رایج ترین کاربرد های این ماده در سنگ های تراش، کاغذ های سنباده ای، پارچه های سنباده و قالب های سنگ نفت (جهت تیز کردن فولاد و …) می باشد.

ج) برم کارباید:

این ماده با گرم کردن بوریک اسید و کک در دمای 2600 درجه سانتی گراد تولید می شود. این ماده هم سختی مشابه کاربراندوم (H = 10) را دارد و از پودر آن در سنباده های مختلف استفاده می شود.

ه) کرندوم (H = 9):

این ماده در خانواده ی ساییده های طبیعی است. این سنگ های قیمتی دارای کریستال های کم نقص عالی هستند. همچنین به صورت مصنوعی هم قابل تولید هستند. نمونه های این نوع ماده، یاقوت کبود و یاقوت معمولی است. انواع ناقص این ماده به عنوان ساینده استفاده می شود.

و) کوارتز (H = 7):

این ماده، مرسوم ترین ماده ای است که در طبیعت به این منظور یافت می شود. زمانی که خالص است در اصل دارای ترکیب شیمیایی سیلکون دی اکسید است. از این ماده ممکن است به عنوان کوارتز خالص، ماسه ی کوارتز، کوارتزیت و … استفاده شود. همگی آن ها اشکال مختلف سیلیس هستند.

ی) گارنت (H = 6.5):

گارنت نیز یکی از انواع ماده های طبیعی است. این مواد در اصل سیلیکات های منیزیم، کلسیم، آلومینیوم و کروم هستند. برخی از انواع این گروه به عنوان آلماندین و گروسولاریت شناخته می شوند که کاربری ساییدگی دارند.

از پودر گارنت هم برای ساخت سنباده های کاغذی و … استفاده می شود. از این سنباده به صورت گسترده در صنایع چوب، فلزات، چرم، پلاستیک و لاستیک مورد استفاده قرار می گیرد.