فرزهای کارباید (الماس) و کاربرد آن ها

فرزهای کارباید (الماس) برای برش، شکل دهی، تراشکاری و باربرداری سطح و لبه ها و … استفاده می شود. در این نوشته، این نوع فرزها را از ابعاد و زوایای مختلف بررسی میکنیم.

فرزهای کارباید روی مواد بسیاری کاربرد دارند:

این مواد عبارت اند از:

استیل، استنلس استیل و کربن استیل

چدن

آلومینیوم

فایبرگلاس

برنج، مس و برنز

تیتانیوم، کبالت، نیکل، طلا، پلاتنیوم و نقره

سرامیک

پلاستیک، پلاستیک تقویت شده با فیبر کربن (CRP)، پلاستیک تقویت شده با الیاف شیشه (GRP)،

چوب و …

کارباید (الماس) در مقابل HSS

در کل جنس HSS  از چند پارامتر ضعیف تر از جنس کارباید (الماس) است.

1. مقاومت در برابر حرارت
2. طول عمر کارکرد روی فلزات

به این معنی است که حرارت و جنس سخت شروع به کُل شدن (از بین رفتن عاج و شیار فرز) در فرز HSS می شود که در مقابل فرز کارباید (الماس) مقاومت بسیار بهتری از خودشان نشان می دهند.

تفاوت شیار یا عاج در فرزهای کارباید

به طور کلی فرزهای موجود یا تک شیار (آلومینیوم کات) یا دو شیار (دوبل کات) هستند.

فرزهای تک راه (تک شیار) اگر از جنس کارباید باشد، باز هم قابل استفاده برای طیف وسیعی از فلزها است و در بهترین حالت روی آلومینیوم بهترین عملکرد را دارد. زیرا فرز دو شیار روی آلومینیوم دچار گرفتگی (پرشدگی دندانه های فرز توسط آلومینیوم در نتیجه لیز شدن فرز و غیر قابل استفاده شدن آن) می شود.

از طرف فرزهای دو شیار، سطح پایان تمیزتر و بهتری نسبت به فرزهای تک شیار می دهد. ولی فرزهای تک شیار باربرداری را سریعتر انجام می دهند و به کار سرعت می بخشند.

اشکال فرزهای الماس و نتیجه کار با آن ها

در این قسمت به تنوع اشکال فرزها و نتیجه ی کار کردن هر کدام روی لبه ها و سطوح می پردازیم.

1. استوانه ی سر تخت بدون کف زن (بدون عاج در کف فرز)

سایش صفحه ای – نود درجه کردن لبه ها

2. استوانه ی سرگرد کف زن

   

قوس دادن به لبه ها و سایش صفحه

3. کروی شکل

   

منحنی کردن لبه ها و گوشه ها و آماده کردن جهت نقطه جوش

4. بیضوی مانند

   

سایش گوشه ها به صورت منحنی نامنظم

5. درختی شکل سر گرد

   

منحنی کردن طی یک یا چند زاویه ی انحنا به صورت گرد و باریک

6. مخروطی نوک گرد

   

بزرگ کردن سوراخ ها، لبه های گرد و باریک

7. شمعی شکل

   

انحنا دادن به لبه ها، تراشیدن، آماده سازی جهت جوشکاری

8. درختی مانند نوک تیز

   

منحنی کردن گوشه ها، با یک یا چند زاویه، مکان های گرد و باریک

انتخاب سایز مناسب فرزهای کارباید

فرزها دارای اندازه های سر مختلف هستند. این سایزها از حدود قطر 2 میلیمتر آغاز و تا 25 میلیمتر متغیر است. ساق یا میله ی فرزها عموما به قطر 2 و 3 و 6 و 8 میلیمتر هستند. انتخاب اندازه ی مناسب جهت شروع به کار بستگی به میزان باربرداری، اندازه ی سطح و دقت کار دارد، لذا با سعی و خطا می توانید بهترین قطر مورد نظر را انتخاب کنید.

انتخاب سرعت مناسب چرخش دستگاه

شاید این سوال همواره ذهن کاربر را درگیر کند که چه سرعتی برای دستگاه باید انتخاب کند تا بهترین عملکرد را به او بدهد. جواب این سوال نیاز به بررسی عوامل بسیار زیادی با هم دارد. مثلا شکل فرز، نوع عاج (تک یا دو شیار)، متریال سطح مورد نظر، میزان حساسیت و دقت در کار، میزان بار برداری و …

در نظر گرفتن همه ی این پارامترها و تعیین بهترین دور RPM دستگاه قطعا با استفاده از یک جدول و عددهای موجود، نتیجه ی قطعی و مطلوب نیست. پیشنهاد ما به شما استفاده از چند روش زیر است:

1. بررسی شرایط کار و استفاده از راهنمای دستگاه و فرز به طور همزمان
2. استفاده از جدول تقریبی زیر و تخمین دورهای دیگر برای اندازه گیری های دیگر
3. بهترین و قطعی ترین روش، سعی و خطاست. به این ترتیب که ابتدا با دور کم آغاز به کار کنید (اصولا فرزهای سایز بزرگتر دور کمتر هم نیاز دارند). اگر با دور کم براده های سطح بزرگ است یا کنترل فرز سخت است و عملا کار خاصی انجام نمی دهد، دور دستگاه را کم کم افزایش دهید تا به دور دلخواه برسید. قطعا این روش برای جنس های مختلف نتایج مختلف هم دارد. مثلا روی چوب نیاز به دور خیلی بالا نیست چون امکان سوختن چوب وجود دارد. ولی برای یک فلز سخت مانند استیل قطعا دور بالا بهتر است.

   

   چند نکته حین استفاده از فرزهای کارباید:

   1. اگرروی سطوح فلزی و سنگ کار می کنید، حتما سطح را با پاشیدن آب صابون (روغن زدوان) برای فلزات، آب خالی برای سنگ، خنک نگه دارید.
   2. در حین کار فشار زیاد روی فرز وارد نکنید. چون این کار باعث می شود سرهای تیز فرز زود تر کُل شوند.
   3. حرکت دست خودرا کنترل کنید و به طور پیوسته و آرام روی همه جای سطح مورد نظر حرکت دهید.